Sâm banh (bắt nguồn từ tiếng Pháp: champagne), còn gọi là sâm panh, là một dạng vang nổ được sản xuất bằng cách tạo ra sự lên men thứ cấp trong chai chứa rượu vang để thực hiện sự cacbonat hóa. Nó được đặt tên theo khu vực Champagne của Pháp. Trong khi thuật ngữ “champagne” (sâm panh) thông thường được các nhà sản xuất vang nổ tại các khu vực khác trên thế giới sử dụng để chỉ sản phẩm của mình thì có nhiều ý kiến cho rằng nó nên được sử dụng một cách chính xác để chỉ tới các loại rượu vang được sản xuất tại khu vực Champagne. Nguyên tắc này được coi trọng tại Liên minh châu Âu bằng quan hệ pháp lý của tên gọi được bảo hộ về nguồn gốc (PDO).

Vùng đất Champagne của Pháp với sự biến động của thời tiết hết sức khắc nghiệt kéo theo sự thất thường của những vụ nho, khi thì bội thu, lúc lại hết sức khan hiếm. Nhưng chính sự khắc nghiệt của thời tiết nơi đây đã tạo nên những trái nho có hương vị đặc biệt thơm ngon.